Japońskie sztuki walki podczas złożonej ewolucji wykształciły szereg różnorodnych, skodyfikowanych metod walki oraz różnorodnych rodzajów uzbrojenia. Wszystkie te metody można określić słowem Bugei lub Bujutsu, co oznacza sztukę wojenną.

  Przy tak dużej ilości rodzajów systemów walki zaistniała potrzeba ich usystematyzowania. Pierwszą z metod były nazwy powiązane z bronią, na przykład: kenjutsu- sztuka miecza, yarijutsu- sztuka włóczni. Drugą metodą było nazywanie systemów ze względu na charakterystyczną metodę używania technik, na przykład: Ju-Jitsu- sztuka łagodności, wajutsu- sztuka uległości. Rozkwit sztuk walki w Japonii można zaobserwować w okresie całego średniowiecza, czyli w okresie od IX do XIX wieku (dokładnie do roku 1868). Jednak na szczególną uwagę zasługuje okres Tokugawa (1600-1868) zwany Złotą Erą Bugei. Era Tokugawa jest to okres względnego spokoju, który umożliwia wielu mistrzom na głębszą analizę systemów i technik oraz ich rozwój. W okresie tym tracą na znaczeniu metody walki i broń wykorzystywane na polach bitew, ale jednocześnie powstają zupełnie nowe systemy walki. Istnieją różne podziały szkół i systemów walki wręcz, według mnie najbardziej trafny jest podział ze względu na środowisko, w jakim były nauczane. W ten sposób można określić dwie kategorie: sztuki walki nauczane w środowisku Bushi czyli tradycyjne sztuki wojenne Bugei i na pozostałe, będące zazwyczaj nauczane nieformalnie lub też w ukryciu.

   W jaki sposób powstały pierwsze systemy Bujutsu? Niestety odpowiedź na to pytanie jest niemożliwa, gdyż ani historia Japonii, ani kroniki poszczególnych szkół nie dostarczają odpowiedzi. Znajdujemy w nich tylko opisy praktyk i metod walki, które określano jako "starożytne", a które pojawiły się na długo przed powstaniem pierwszych tekstów pisanych, czyli przed VI wieku naszej ery, gdy do Japonii przybyły pierwsze teksty buddyjskie. Według współczesnych historyków już w VI wieku przed naszą erą, plemiona, które zajmowały zbrojnie archipelag japoński, znalazły wyspy zamieszkane przez ludzi doskonale posługujących się bronią. W rezultacie tubylcy zajęli w nowej hierarchii społecznej miejsce niewiele niższe niż zwycięzcy. Poniżej tych dwóch warstw, znajdowała się trzecia grupa społeczna "masy ludowe". Przypuszcza się, że początkowo wszystkich członków klanu łączyły więzi krwi, które z biegiem czasu rozszerzono na więzi terytorialne. Pod względem organizacyjnym każdy klan składał się z jednej dominującej rodziny, oraz afiliowanych przy niej jednostek. Wszystkie te jednostki podlegały absolutnej władzy głowy rodu. Początkowo rolę nadrzędną zajmowali przywódcy wojskowi, ale wraz z upływem czasu oddali oni władzę przywódcom religijnym. Od VIII wieku, gdy dwór cesarski stał się centrum całego narodu, wszystkie klany zostały zmuszone do dostarczania żołnierzy do armii imperium. W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu wyszkolenia na przygranicznych terytoriach powstawały organizacje wojskowe skupiające oficerów i weteranów, których życie nierozerwalnie związane było z umiejętnościami walki. Były to małe, stabilne jednostki oparte na prawach dziedziczenia władzy. W tych właśnie jednostkach widzi się przodków wojowników, którzy w XVI wieku przejęli władzę w centrum kraju.

  Zazwyczaj uznaję się, że Bujutsu powstawało równocześnie z japońskimi wspólnotami rodowymi. Jak wynika z kronik głównych szkół Bugei, istniało już wówczas wiele metod walki wręcz. Celem, jaki stawiano przed walką wręcz, jak i przed metodami walki z bronią były takie same- pokonanie przeciwnika z wykorzystaniem wszelkich możliwych środków. Pytanie o to, które systemy powstały wcześniej jest bezsensowne, gdyż istniały one równocześnie i wzajemnie się uzupełniały. Spostrzeżenie, że ludzkie ciało może służyć w walce za skuteczną, niewykrywalną, a przez to bardzo groźna broń znajdujemy w najdawniejszych dokumentach pisanych i ustnych tradycjach każdego właściwie narodu. W Japonii pojawiają się one pod różnymi nazwami, główne z nich to: chikara-kurabe, kogusoku, kempo, koshi-no wakari, taijitsu, torite, wajutsu, yawara i Ju-Jitsu (jujutsu). Wszystkie te metody opierają się na wykorzystaniu ludzkiego ciała jako podstawowego instrumentu służącego walce. Dążą one do powalenia przeciwnika i unieruchomienia go lub uduszenia, do uderzenia go lub uszkodzenia stawów oraz do uniknięcia lub zablokowania jego ataków.

  Charakterystycznym fenomenem okresy Tokugawa jest masowe powstawanie niezależnych ośrodków szkolenia. Powstawały one z dwóch powodów, jednym z nich było zapotrzebowanie na usługi osób biegłych w metodach walki, z drugiej duża ilość potencjalnych nauczycieli. Długi okres pokoju i nowe prawa spowodowały osłabienie pozycji dawnych, tradycyjnych sztuk walki, których wykorzystanie sprowadzało się teraz do wyjątkowych wypadków. Miejsce sztuk włóczni i łuku zaczęły zajmować metody walki wręcz. Dzięki oparciu się na tradycyjnych technikach, ówczesne szkoły walki wręcz stały się sposobem przeniesienia tradycyjnych wartości Bujutsu.

   Pierwsze szkoły Ju-Jitsu, znanego nam obecnie, pojawiły się prawdopodobnie w połowie XVII wieku. Termin Ju-Jitsu oznacza sztukę uległości, co oddaje główną zasadę tej sztuki walki. Zasada JU użyta w walce polega na umiejętnym przystosowaniu się do taktyki przeciwnika i wykorzystaniu jej przeciwko niemu. Czy jest to zasada tylko teoretyczna? Jak się ta zasada miała w konfrontacji z rzeczywistością? Dobrze to oddał Harrison, w swojej książce "The Fighting Spirit of Japan":

   "…W tamtych czasach starcia były niezwykle brutalne i nierzadko kończyły się śmiercią jednego z przeciwników. (...) Podczas tych niezwykle drastycznych pojedynków nie wahaliśmy się przed użyciem najbardziej nawet niebezpiecznej techniki, żeby tylko pokonać przeciwnika..."

   Taki system testowania umiejętności walki doprowadził do perfekcji techniki oraz zapewniał sławę najskuteczniejszym szkołom i eliminację nieskutecznych. Wśród najbardziej znanych można wymienić: Tenjin-Shinyo Ryu, Takenouchi Ryu, Kito Ryu, Daito Ryu. Pierwsza z nich, Tenjin-Shinyo Ryu powstała z połączenia dwóch starszych szkół: Yoshin Ryu i Shin-no Shindo Ryu. Początki Yoshin Ryu obecnie są przedmiotem sporów, ale zazwyczaj wiąże się je z osobą Akayamy Shirobei Yoshitsoki. W XVII wieku udał się on do Chin, aby pogłębiać swą wiedzę medyczną. Przy okazji studiów zetknął się on z chińskimi sztukami walki. Po powrocie do Japonii stworzył własną metodę walki, w której skład weszło około trzystu technik opartych głównie na zasadzie JU. Za założyciela Shin-no Shindo uważa się policjanta Yamamoto Tamizaemona, który rozszerzył Yoshin Ryu o techniki unieruchomień. Obie szkoły połączył Iso Mataemon, który po zakończeniu nauki w obu szkołach wyruszył w podróż po Japonii, aby walczyć z lokalnymi mistrzami.

   Kolejna ze szkół- Takenouchi Ryu istnieje do dziś, a jej sekrety przekazywane są od dwunastu pokoleń. Jej powstanie przypisuje się Wojownikowi Hisamori, znanemu jako Takeuchi Toichiro, który opracował ją pomiędzy 1526, a 1557 rokiem.

   Kito Ryu zajmuje poczesne miejsce ze względu na zawarte w jej praktyce ezoteryczne elementy zazwyczaj znajdowane w typowych szkołach aikijitsu. Pochodzenie tej szkoły wiąże się najczęściej z chińską metoda walki, której CH-En Yuan-Pin (chiński dygnitarz zwany pod japońskim imieniem Gempin) nauczał w XVII wieku. Druga za twórcę tej szkoły uważa Ibanagi Sensai, eksperta walki mieczem szkoły Yagyu Shinkage Ryu. Szkoła zawierała techniki walki nakierowane na konfrontacje na polu walki, można było wyróżnić techniki walki mieczem, kijem, yoroi-kumi-uchi, a także nietypowymi rodzajami broni, na przykład: kusarigama. Jednak następcy Ibanagi Sensai prawie całkowicie pozbawili szkołę elementów bojowych.

   Zazwyczaj uważa się, że szkoła Daito Ryu narodziła się w rodzinie cesarza Seiwa (lata panowania 858-876 n.e.). Największy jednak rozwój zawdzięcza Shinra Saburo Minamoto no Yoshimitsu, który żył w XI wieku. Yoshimitsu wzbogacił swoją szkołę o efektywne techniki uderzeń, dźwignie i unieruchomienia. Jego najstarszy syn Yoshikiyo osiedlił się w wiosce Takeda i dał początek nowej gałęzi rodu - Takeda. Pod koniec XVI wieku Kunitsugu Takeda przeniósł siedzibę rodu do okręgu Aizu (dzisiaj prefektura Fukushima) i tam nauczał technik Daito Ryu pod nawami o-shiki-uchi i o-tome-bujutsu. Sztuki tej nauczano w pełnej tajemnicy aż do upadku szogunatu w roku 1868. Daito Ryu stało się znane dzięki Sokake Takeda, który był trzydziestym piątym Wielkim Mistrzem Daito Ryu linii Kunitsugu Takedy i który jako pierwszy zaczął nauczać osoby spoza rodu. Jednym z pierwszych uczniów Sokaku był Yukioshi Sagawa, który został uznany za jednego z największych mistrzów Daito Ryu w drugiej połowie XX wieku. Takuma Hisa jest jedynym uczniem, który otrzymał pełny przekaz szkoły, zarówno w zakresie technik z bronią jak i walki wręcz. Drugi syn Sokake- Tokimune Takeda założył w 1953 roku w Abashiri na Hokkaido kwaterę główna Daito Ryu Aiki Budo, stając się liderem wszystkich szkół Daito. Tokimune założył archiwum materiałów poświęconych Daito Ryu, skodyfikował techniki szkoły, których liczba wynosi prawie trzy tysiące oraz utworzył sieć dojo w całej Japonii. Najbardziej znanym uczniem Sokaku jest Morihei Ueshiba, który stworzył własną szkołę nazywaną obecnie Aikido.

   Na początku naszego wieku ewolucja sztuk walki doprowadziła do powstania koncepcji DO- drogi, zastępując w niektórym wymiarach koncepcję Jutsu. Tradycyjne sztuki walki w dobie broni palnej zaczęły zanikać i ich miejsce zajęły sztuki walki, których koncepcja odrzucała walkę realną (dopuszczając oczywiście samoobronę). Zmieniły się metody treningowe oraz cele nauki. Trening celem doskonalenia umiejętności walki został zastąpiony treningiem w celu doskonalenia własnego ciała i osobowości. Z tradycyjnych szkół Ju-Jitsu wyodrębniają się nowe szkoły takie jak: Judo i Aikido, które stanowią całkowicie nową jakość w sztukach walki oraz wzorujące się na starych szkołach jednak o zmodyfikowanym programie szkoły Ju-Jitsu takie jak Hakko Ryu. Niektóre z nich tak jak Judo, idą w stronę sportu, inne podążają w stronę ezoterycznych umiejętności tak jak Aikido. Gdy cywilizacja zachodnia poznaje sztuki walki adaptuje je do swoich warunków i sztuki walki przechodzą kolejną ewolucję. Powstają systemy bardziej przystosowane do mentalności i budowy anatomicznej Europejczyków i Amerykanów. Przykładami takich systemów może być Jukado, które powstało w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, a następnie stworzone na jego podstawie Kempo Tai Jutsu nauczane obecnie w Polsce i na Białorusi oraz stworzone w Brazylii na potrzeby rywalizacji sportowej, bardzo ostatnio popularne Brazylijskie Ju-Jitsu.

  W 1877 roku Jigoro Kano rozpoczyna naukę Tenshin Shinyu Ryu Aikijujitsu. W dwa lata później, po śmierci nauczyciela zaczyna się uczyć Kito Ryu. W 1879 roku Kano tworzy nową szkołę Ju-Jitsu nazywając ją Judo, którą to nazwę zapożyczył z Juikkishin Ryu Ju-Jitsu. Dla odróżnienia swojej szkoły dodaje słowo Kodokan co oznacza "miejsce odnalezienia drogi". W 1882 roku Jigoro Kano otwiera swoje pierwsze dojo w Tokio. W 1886 roku rozpoczynają się incydenty pomiędzy rywalizującymi szkołami Yoshin Ryu, a Kodokan Judo. Prefekt policji Mashima organizuje pojedynki pomiędzy uczniami Kano, a uczniami tradycyjnych szkół Ju-Jitsu. Wygrana propagandowo wykorzystała szkoła Kano, przemilczając fakt, że wśród zawodników Kodokan było wielu mistrzów tradycyjnych szkół Ju-Jitsu. Od 1887 roku zostaje ustalona technika i powstają kata: Ju No Kata, Katame No Kata, Itsutsu No Kata. W 1900 roku w Kodokan zostaje utworzone Gimnazjum Czarnych Pasów i Centrum Studiów. Liczba praktykujących wzrasta do sześciu tysięcy, z czego ponad dwustu to czarne pasy. W tym roku Judo ponosi klęskę w walkach ze szkołą Fusen Ryu, która posiadała rozwinięte techniki walki w parterze, podczas gdy ówczesne Judo preferowało techniki wykonywane w pozycji stojącej. W 1907 roku ukazuje się najważniejsza książka o Judo: " Traktat kompletny o Jujitsu, metoda Kano". W 1924 roku, w Paryżu zaczyna uczyć Hikoichi Aida, a następnie Keischichi Ishiguro, który zaczyna rozwijać Judo w środowiskach studenckich i policyjnych.

    Morihei Ueshiba, który studiował sztuki walki w szkołach Kito Ryu, Daito Ryu, Shinkage Ryu, a także szermierkę i sztukę włóczni, studiował także Buddyzm w szkołach Shingon i Omoto-kyo. Pod wpływem swoich doświadczeń w sztukach walki, a także przeżyć w wojnie rosyjsko-japońskiej, tworzy w 1925 roku system walki nazywany obecni Aikido. Aikido Ueshiby charakteryzuje podstawowa cecha: nie ma technik bez ataku przeciwnika. Obecnie Aikido ma wiele odłamów, podstawowe z nich to: Aikikai, Tendoryu, Tanaka, Saotana- charakteryzuje się szerokimi miękkimi ruchami o niezbyt dużej przydatności do walki, Kobayashi- rozpowszechnione w Polsce, Iwama, Ki Society- będące właściwie metodą medytacji, nie mające żadnego związku ze sztuką walki oraz Yoshinkan, Tomiki, Keijutsukai- szkoły, które poszły w kierunku walki realnej i tak jak na przykład Keijutsukai używane są w nauczaniu policji w Japonii.

   W latach sześćdziesiątych Bruce Tegner, obecnie 8 Dan Ju-Jitsu i 5 Dan Shukohkai Karate, ekspert Savate i mistrz Judo, tworzy system Jukado. Nazwa Jukado pochodzi od liter trzech sztuk walki JU- Judo, KA- karate, DO- Aikido. Pierwszy pokaz tej szkoły przeprowadzony był w 1963 roku, w 1968 Tegner prowadził regularne szkolenia. W Polsce systemu tego uczył w latach siedemdziesiątych Ryszard Jóźwiak. W systemie tym na pierwszym miejscu stawiane są atemi, rzuty i dźwignie mają mniejsze znaczenie. Broń używana w tej szkole to tanbo i yawara. System ten stał się podstawą Kempo Tai Jutsu.

   Szkoła Kempo Tai Jutsu powstała w latach 1990-1991 opierając się na doświadczeniach Shihan Ryszarda Jóźwiaka w takich sztukach walki jak Jukado i Viet Vo Dao. W latach 1990-1991 Ryszard Jóźwiak przebywał w Wielkiej Brytanii, gdzie spotkał Shihan Tony Sionga, bliskiego współpracownika Soke Roberta Clarka. Uczył się Ju-Jitsu według programu World Ju Jitsu Kobudo Organization oraz trenował wraz z Robertem Clarkiem i Alanem Cambellem. Pod koniec swojego pobytu w Londynie zdał egzamin na 3 Dan WJJKO. W tym czasie opracował plan szkolenia Kempo Tai Jutsu. Podczas pobytu w 1993 roku w Londynie Ryszard Jóźwiak przedstawił program Robertowi Clarkowi, który go zatwierdził i przyjął szkołę Kempo Tai Jutsu do WJJKO. Głównym celem nauki KTJ jest nauka skutecznej i prostej samoobrony, dostosowanej zarówno dla ludzi silnych fizycznie jak i słabych i niezbyt sprawnych. Techniki w dużej mierze składają się z atemi - około 60 %, resztę stanowią rzuty, dźwignie, duszenia i techniki Kobudo. Duży nacisk kładzie się na inwencję własną ćwiczącego poprzez opracowanie specjalnego zestawu ćwiczeń. W programie uwzględnia się perfekcyjną znajomość kilku technik obrony i ataku i poprzez odpowiednie kombinacje zastosowanie ich w realnym użyciu. Uczeń musi sam stworzyć dla siebie optymalny styl samoobrony, (odpowiedni dla jego psychofizycznych możliwości) przy wydatnej pomocy instruktora w pierwszej fazie nauki.

   O powstaniu ju-jitsu istnieje wiele legend i domniemań. Najwięcej jednak przemawia za tym, że jest to sztuka walki na wskroś japońska. Ciekawą jest opowieść o lekarzu z Nagasaki imieniem Akiyama, który wiele lat podróżował po Indiach i Chinach, zgłębiając tajniki medycyny i sztuki walki wręcz. Po powrocie z Chin, stwierdzając że rodzime systemy walki nie są wystarczająco skuteczne zaczął je modernizować i udoskonalać. Studiując anatomię wyznaczył wiele punktów na ciele człowieka, zalecanych przez niego przy stosowaniu technik uderzeń i kopnięć. Techniki te pozwalają na szybkie i skuteczne unieszkodliwienie przeciwnika, przy zachowaniu odpowiedniego dystansu. Jemu też przypisuje się, że jest twórcą znanej doktryny filozoficznej stosowanej w Ju-Jitsu - "ustąp, by zwyciężyć". Otworzył u siebie własną szkołę w której nauczał adeptów medycyny i kunsztu bojowego.

   W tym czasie samurajowie doskonalili się w sztuce walki mieczem ken-jitsu. Wytrącenie miecza powodowało, że samuraj stawał się bezbronny i zdany na łaskę przeciwnika. Akiyama zaproponował system polegający na obezwładnieniu nacierającego rywala za pomocą kombinacji zręcznych uników, rzutów i ciosów. Sama nazwa ju-jitsu ("ju" oznacza łagodny, uległy) jest tłumaczona jako łagodna sztuka walki. Samurajskie techniki ju-jitsu były starannie strzeżone, gdyż ich znajomość przechylała szalę zwycięstwa. Za zdradę sekretów sztuki karano śmiercią.

   Japońskie szkoły ju-jitsu uczyły nie tylko walki "pustymi rękami", ale także sposobów posługiwania się bronią, np.: wakizashi (krótkim mieczem), tanto (długim nożem), tam-bo (krótkim kijem) i inną bronią wchodzącą w zakres sztuki walki kobu-jitsu (kobudo), jak tonfa, nunchaku. Jednak techniki posługiwania się bronią w walce nie wchodziły w zakres "czystych form ju-jitsu". W Japonii sztuka walki wręcz ju-jitsu stanowiła uzupełnienie innych technik wojennych z użyciem broni.

   Szczególnie w okresie od XII do XV w. toczyły się w Japonii liczne wojny (między rodami, z Koreą, z Mongołami), które przyczyniły się do rozwoju sztuki wojennej Japonii, tzw. BUGEI (BUJITSU) w skład której wchodziło: posługiwanie się łukiem (kyu-jitsu), kopią (yari-jitsu), mieczem (ken-jitsu) oraz jazdy konnej (kiba-jitsu), a także walki wręcz czyli ju-jitsu. Należy tu wspomnieć także o technice ATEMI-WAZA, tj. sztuce atakowania miejsc wrażliwych na ciele przeciwnika. Przywiązywano do niej bardzo dużą wagę i uważano za wyższą metodę walki wręcz.

   W okresie XV-XVI w., za panowania shoguna Tokugawy, nastąpił w Japonii rozkwit ju-jitsu, do XIX w. stało się ono narodową walką wręcz.

  Ju-jitsu we współczesnej formie pojawiło się w XIX i XX wieku. W okresie tym nastąpiło odrodzenie wielu szkół i systemów, charakteryzujących się jednak większym dostępem dla ogółu społeczeństwa. Jednym z takich systemów stało się JUDO, powstałe w drugiej połowie XIX wieku. Twórcą i propagatorem Judo był wielki autorytet i reformator sztuk walki profesor Jigoro Kano.

   Wiek XX jest okresem ekspansji ju-jitsu na cały świat. W 1918 r. w Londynie mistrz Gunji Koizumi założył pierwszą w Anglii szkołę judo Budokai (stowarzyszenie sztuk walki). W okresie II wojny światowej angielscy żołnierze przechodzili kurs walki wręcz w ramach szkolenia bojowego. Lata sześćdziesiąte są okresem dynamicznego rozwoju walki wręcz w Anglii.

   We Francji w 1905 r. przy paryskiej policji rozpoczął działalność klub ju-jitsu. Było to po zwycięskim pojedynku Guy Montgrilharda, francuskiego eksperta ju-jitsu z zapaśnikiem i bokserem Dubis. Za ojca francuskiego ju-jitsu uważa się Mikonosuke Kawaishi (1897-1969), który opracował własny system samoobrony dostosowany do charakteru i mentalności europejczyków. System ten był oparty na założeniach i technikach judo, przewidziany dla mężczyzn, kobiet i dzieci. Był to tzw. system KAWAISHI. Ważnym wydarzeniem było wprowadzenie przez mistrza kolorowych odznaczeń pasów dla stopni uczniowskich.

   W Niemczech szkoły ju-jitsu powstały w roku 1906, a od 1910 r. kształcili się w tej sztuce pracownicy Berlińskiej Policji Kryminalnej. Organizowano Indywidualne Mistrzostwa Niemiec Ju-Jitsu, a w 1930 r. sztuka ju-jitsu weszła do programu nauczania na Uniwersytecie w Kolonii, a następnie w Hamburgu.

   Obecnie na świecie istnieje wiele organizacji o zasięgu międzynarodowym, zrzeszających kluby ju-jitsu m.in. International Martial Arts Federation czy World Ju-Jitsu Kobudo Organisation.

   Bogatą tradycję ma ju-jitsu w Polsce. Na początku XX wieku była to najwcześniej znana i uprawiania japońska sztuka walki w naszym kraju, wykorzystywana także w szkoleniu policji i wojska. To właśnie te formacje przyczyniły się do rozwoju ju-jitsu.

   W 1909 r. wydano w Warszawie książkę Zygmunta Kłośnika pt. "Dżu-Dżitsu czyli Ľródło zdrowia, siły i zręczności". Inną pozycją była książka "Japoński system fizycznego trenowania ciała dla młodzieży" autorstwa Wojciecha Szukiewicza (1908 r. Warszawa). Książki te zawierały rysunki, zdjęcia, szczegółowe opisy ćwiczeń stosowane w japońskim systemie ju-jitsu. ZnaleĽć w nich można ciekawe sposoby obrony przed ciosem bokserskim czy chwytem obezwładniającym.

   Polacy biorący udział w wojnie rosyjsko-japońskiej mieli możliwość zetknięcia się z ju-jitsu na polach bitew Dalekiego Wchodu. Okazję poznania ju-jitsu w ramach nauki walki wręcz mieli także Polacy służący w armiach wojsk zaborczych. W 1919 r. wśród żołnierzy gen. Józefa Hallera było wielu znakomitych instruktorów, którzy wcześniej poznali ju-jitsu w Stanach Zjednoczonych i we Francji.

   W okresie międzywojennym propagatorami nauki samoobrony w stylu japońskim były: Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", gdzie zajęcia prowadził m.in. Henryk Jeziorowski, autor "Walki wręcz Ju-Jitsu" (1923 r.) podręcznika dla instruktorów wojskowych.

    Z ju-jistu zetknęli się także Polacy zamieszkujący na Sachalinie i Wyspach Kurylskich będących do 1945 r. pod administracją japońską.

    W latach 1918-39 Wojsko Polskie wprowadziło ju-jistu do nauki walki wręcz łącząc je z boksem, szermierką, zapasami, walką na bagnety, walką kijem i łopatką saperską. Na bardzo wysokim poziomie stało szkolenie ju-jitsu w szkołach policyjnych, zwłaszcza w Golędzinowie i Mostach. Propagatorami ju-jitsu były również działające na terenie całej Polski Ośrodki Wychowania Fizycznego.

    W okresie międzywojennym w nauczaniu ju-jitsu w Polsce eksponowano wartości samoobronne na równi z fizyczno-wychowaczymi, widząc w tej sztuce walki pewną formę gimnastyki (techniki obronne wkomponowano w metodyczną jednostkę lekcyjną, zawierającą szereg ćwiczeń ogólnorozwojowych oraz kształtujących cechy motoryczne szybkość reakcji, zwinność, zręczność, siłę).

    Zasłużoną postacią instruktorską w okresie międzywojennym, a także w pierwszych latach powojennych był kpt. mgr Kazimierz Laskowski (instruktor ju-jitsu, szermierki i boksu), działający w Centralnej Wojskowej Szkole Gimnastyki i Sportu w Poznaniu, a następnie w Warszawskiej Akademii Wychowania Fizycznego. Przebywający w Polsce wizytator japoński ocenił, że nauka ju-jitsu w naszym kraju stała na bardzo wysokim poziomie.

   Po II wojnie światowej wskrzeszeniem ju-jitsu zajęła się Warszawska Akademia Wychowania Fizycznego wprowadzając do programu nauczania tej uczelni zajęcia ju-jitsu w formie samoobrony. Uczelnia ta prowadziła również kursy wychowania fizycznego dla wojska, a w programach tych kursów uwzględniane były zajęcia ju-jitsu.

   Niestety pierwsze powojenne trzydziestolecie można określić w przeciwieństwie do lat międzywojennych, okresem upadku ju-jitsu. Stało się to za sprawą coraz większej popularności form sportowych, a w szczególności Judo. Ponowny wzrost zainteresowania ju-jitsu dał się zauważyć pod koniec lat siedemdziesiątych, głównie dzięki prowadzeniu zajęć rekreacyjnych z samoobrony w ogniskach TKKF, niektórych klubach i domach kultury.

  W 1983 r. odbyła się w Warszawie I Krajowa Narada Konsultacyjna głównych instruktorów ju-jitsu. Tu przyjęto jednolity program nauczania oparty na metodzie Kano, z preferowaniem technik goshin-jitsu (samoobrony), wprowadzono jednolite wymagania egzaminacyjne i regulamin nadawania stopni. Pisząc o rozwoju ju-jitsu w powojennej Polsce wspomnieć należy o dr Krzysztofie Kondratowiczu, wielkim miłośniku i propagatorze ju-jitsu, autorze wielu publikacji na ten temat.